برای درک بهتر عملکرد دیاگ باید نگاهی دقیق‌تر به مغز کامپیوتری خودرو یا همان ECU بیندازیم. واحد کنترل الکترونیکی خودرو یا Electronic Control Unit که به صورت خلاصه به آن ECU می‌گویند، مرکز فرماندهی هوشمند خودروهای امروزی است. قطعه‌ای ابتدا فقط برای نظارت روی فعالیت‌های موتور خودرو تولید شده بود (به اسم Engine Control Unit) ولی بعدها با توسعه فناوری‌ها، کنترل هوشمندی روی تمام دیگر اجزای یک خودرو ایجاد کرد. درواقع ECU به خودی خود کار ویژه‌ای انجام نمی‌دهد. این قطعه تقریباً بزرگ زمانی وظیفه پیچیده خود را به نمایش می‌گذارد که بتواند اطلاعاتی را از حسگرهای سایر قسمت‌ها به دست بیاورد. این اطلاعات همواره و در هر ثانیه با استانداردهای از پیش تعریف شده کارخانه ارزیابی می‌شوند. نام بردن از قسمت‌هایی که سیگنال به ECU ارسال می‌کنند، بسیار زمان‌بر است ولی درباره گستردگی آن همین بس که این قطعه حتی روی روشن و خاموش شدن چراغ راهنما نیز نظارت می‌کند.

عمده پارامترهایی که دیاگ می‌تواند روی آنها نظارت داشته باشد شامل انژکتور، رله پمپ بنزین، استپر موتور، دور کند فن، دور تند فن، شیر برقی کنیستر، سرعت خودرو، وضعیت سیستم تهویه مطبوع، دور موتور، ولتاژ باطری، زاویه دریچه گاز، ولتاژ دریچه گاز، زمان پاشش انژکتور، سنسور ABS، زمان شارژ کویل، فشار و دمای هوای ورود به مانیفولد، دمای آب موتور و ولتاژ سنسور اکسیژن است.

انتقال داده بین ECU و قطعات مهم خودرو دائمی و پیوسته است. هرگاه عملکرد یکی از این واحدها با اختلال روبرو شود، سیگنال خطا موسوم به Error ارسال می‌شود. طبیعتاً هیچ خودرویی قابلیت نمایش دقیق ایرادهای ECU و نحوه رفع عیب آن را ندارد. به همین دلیل است که فقط به صورت روشن شدن چراغ اخطار به راننده هشدار می‌دهد. میزان و شدت خطای پیش‌آمده هرگز مشخص نمی‌شود. گاهی روشن شدن چراغ چک با یک تعمیر ساده برطرف می‌شود ولی گاهی نیز این خطا هزینه سنگینی روی دست مالک می‌گذارد.

تفسیر خطاهای ارسال‌شده به ECU توسط دستگاه دیاگ صورت می‌گیرد. دستگاهی که توسط خودروساز مجوز خواندن کدهای پنهانی و تغییرات آنها را پیدا کرده است. اگر دیاگ در دسترس نباشد عملاً هیچ اطلاعی از نحوه کارکرد خودرو مانند سلامت موتور و میزان آلایندگی و حتی مصرف آن در دسترس نخواهد بود. از سوی دیگر فقط با دستگاه دیاگ است که می‌توان خطاهای پیش‌آمده را بعد از رفع عیب، به اصطلاح پاک کرد.

به صورت خلاصه وظایف یک دستگاه دیاگ شامل نمایش و خواندن کد خطا، پاک کردن کد خطا، راه‌اندازی عملگرها، برنامه‌ریزی مجدد و نمایش اطلاعات لحظه‌ای می‌شود.